اي پسر من نيکو کار باش نه بدکار زيرا زندگاني انسان

جاودان نيــســـت و هـــيچ چيز از کــــردار نيک لازمــتر

نمي باشد

 

 

اي پسر من بشنو تو را مي گويم که بهترين بخشش

ها تـعليم و تعلم اســت زيرا مال و مکنـت زوال پـذيرد

و چـهار پايان بـميرند ولـي دانش و تــربيت باقــي ماند

 

 

دختر شـرمگيـن را دوست بـدار و او را به مرد هوشيار و

دانايـي بـــه عـروسـي ده زيرا مـرد دانا و هوشيار مانند

زمين نيکي است که چون تخم در آن بکارند حاصل نيک

و فراوان از آن به عمل آيد

 

با زن فرزانه و شرمگين عروسي کن و او را دوست بدار

وخود بـراي خود زن انتخاب کـن وزن ديگري را فـريب مده

تا روانت گناه کار نگردد

 

 

.مردي را به دامادي خود برگزين که نيکخو, درست و دانا

باشد, اگر بسيار مسکين است بسيار عيب نيست مال

و مکنت از يزدان برسد

 

 

چون خــوشي رسد بسيار خشنود و غـره مـشو و چون

سختي رسد غمگين و افسرده مباش زيرا هر خوشي

يک ناخوشي و هر نيکي يک بدي در پي دارد

 

 

از پست فطرت و بداصل قرض مگير و وام مده زيرا

تنزيل زياد بايد داد و همـواره بر در خانه تو بايسـتد و

کسان بگمارد و اين براي تو زيان بزرگي است.

 

 

به مال و مکنت کسي چشم مينداز زيرا مال و خوشي

جــهان مانند مرغـي است کـه از اين درخت به آن درخت

نشيند و به هيچ شاخي نماند.

 

 

دسـت از دزدي و کاهلـي و هوا و هوس نــفساني بدار

زيـرا هر کس که نـــيکي کند پاداش نيکي يابـد و هر که

بدکار گشت به سزاي سخت خواهد رسيد

 

 

نسبت به پدر و مادر خود فرمانبردار باش زيرا مرد تا پدر

و مادرش زنــده اند مانند شيـــري است کــه آسوده در

بيشه غنوده و از هيچ کس بيم ندارد

 

 

بـه رئيس و سردار خود گـستاخ مباش و در خدمت

استوار بايست, آچه بر خود نيک نداني به ديگران

نيز نيک نشمار با دوستان به يگانگي برخورد کن.

 

 

اگر تو را فرزندي است به مدرسه بفرست و به تحصيل

عـلـــم بــگمار زيرا علم ودانـــش چــشم روشن اسـت

 

 

 

عصباني مباش زيرا مرد عصباني مانند آتش است که

در بيـشـه برافــروزد و تـر و خـشک را با هم بســوزاند

 

 

 

دشمن کهنه را دوست نو مساز زيرا دشمن کهنه مانند

مار سياه است که بـعد از صـد سال انتقام را فــراموش

نکند

 

 

.مـغــرور و خـودپسـنـد مباش زيــرا انسان مغرور چــون

مشک پر باد است و اگر باد آن خالي شود چيزي باقي

نماند

 

 

.آنچه را که گذشته است فراموش کن و به آنچه که

نرسيده رنج و اندوه مبر

 

 

 

در مجالس در صدر منشين تا تو را از آنجا بلند نکنند و به

جاي پايين تري بنشانند

 

 

 

سخن بموقع بگو زيرا بساتکلم بهتر از خاموشي و بسا

خاموشي بهتر از تکلم است

 

 

 

اي پسر من تو را مي گويم بهترين چيزها براي سخاوت

تعليم و تربيت مردم است

 

 

 

از هر خوراک مخور و زود به زود به مجلس عيش بزرگان

مرو که پسنديده نيست

 

 

 

اي پسر من تو را مي گويم بهترين چيزها براي سخاوت

تعليم و تربيت مردم است

 

 

 

هميشه و همه جا به خدا توکل کن و دوستي با کسي

کن که بيشتر به تو سود رساند

 

 

 

زن و فرزند خود را تحصيل علم بازمدار تا غم و اندوه به

تو نرسد و پشيمان نشوي

 

 

 

اگر در پي مال و مکنتي اول آب و زمين بخر زيرا اگر ثمر

ندهد اصل آن باقي است

 

 

 

حضور دانشمندان را گرامي دار و از ايشان سئوال کن

و جواب بشنو

 

 

 

با مردي که پدر و مادر از او ناخشنودند همکار مباش تا

گناهکار نباشي

 

 

 

از هر کس که با تو کينه ورزد و خشم گيرد کناره جوي

 

 

 

 

با مرد پاک نظر, کارآگاه, هوشيار و نيکخو مشورت کن

 

 

 

 

در جنگ اگر مسئوليتي به عهده تست بسيار

مواظب باش

 

 

 

به فرمان يزدان و امشاسپندان گوش کن و رفتار نما

 

 

 

 

مرد فقير و بينوا را تمسخر مکن شايد تو نيز روزي

بينوا شوي

 

 

 

مرد پارسا در آسايش ماند و بدکار هميشه گرفتار

اندوه است

 

 

 

اگر چه افسون مار خوب بداني ولي دست به مار نزن

تا تو را نگزد

 

 

 

اگر چه شناوري به خوبي داني ولي زياد در آب مرو

تا غرق نشوي

 

 

 

با هيچ کس و به هيچ آيين پيمان شکني نکن که

آسيب به تو نرسد

 

 

 

فرومايه را اعتنا مکن و شخص محترم را در پايه اش

پاداش رسان

 

 

 

مردم داراي همان خويي هستند که از زمان

شير خوارگي خود کسب نموده اند

 

 

 

سحر خيز باش تا کار خود را به نيکي به انجام برساني

 

 

 

 

دوست کهنه را گرامي دار و در دوستي او

استوار بايست

 

 

 

يزدان را ستايش کن و دل را شاد ساز تا يزدان نيکي

تو را بيافزايد

 

 

 

حکمرانان را نفرين مکن زيرا آنان پاسباتات

مردم هستند

 

 

 

هيچ فرازي بدون نشيب و هيچ نشيبي بدون

فراز نيست

 

 

 

مال کسي را تاراج مکن و به مال خود مياميز

 

 

 

 

.براي نام خود از کسب و کار احتراز مکن

 

 

 

 

هر چه شنوي به عجله و بيهوده مگوي

 

 

 

 

هر کس که براي ديگران چاه کند در آن افتد

 

 

 

 

تا حدي که مي تواني از مال خود داد ودهش نما

 

 

 

 

کسي را فريب مده تا دردمند نشوي

 

 

 

 

پيشواي نيک را گرامي دار و سخنش بپذير

 

 

 

 

جز از خويشان و دوستان چيزي از کسي وام مگير

 

 

 

 

نه به راست نه به دروغ هرگز سوگند مخور

 

 

 

 

چو خواهي عروسي کني اول مال فراهم کن

 

 

 

 

از نيک کرداري خود غره مشو ورجز مخوان

 

 

 

 

به رئيسها و پادشاهان خيانت مکن

 

 

 

 

از مرد بزرگ و نيک سخن بپرس

 

 

 

 

با دزدان معامله مکن و آنها را گرفتار نما

 

 

 

 

از دوزخ ياد آور و کسان را به انصاف مجازات کن

 

 

 

 

از هر کس و هر چيز مطمئن مباش

 

 

 

 

فرمان خوب ده تا بهره خوب يابي

 

 

 

 

بيگناه باش تا بيم نداشته باشي

 

 

 

 

سپاس دار باش تا لايق نيکي باشي

 

 

 

 

با مردم يگانه باش تا محترم و مشهور شوي

 

 

 

 

راستگو باش تا استقامت داشته باشي

 

 

 

 

متواضع باش تا دوست بسيار داشته باشي

 

 

 

 

دوست بسيار داشته باش تا معروف باشي

 

 

 

 

معروف باش تا زندگاني به نيکي گذراني

 

 

 

 

دوستدار دين باش تا زندگي به نيکي گذراني

 

 

 

 

مطابق وجدان خود رفتار کن که بهشتي شوي

 

 

 

 

سخي و جوانمرد باش تا پاک و راست گردي

 

 

 

 

با مرد قدر نشناس و ناسپاس معاشرت مکن

 

 

 

 

روح خود را با خشم وکين آلوده مساز

 

 

 

 

در حفظ دين بکوش زيرا سعادت روحاني از آن برسد

 

 

 

 

در هر گفتار و کار تواضع و ادب را فراموش مکن

 

 

 

 

هرگز ترشرو و بدخو مباش

 

 

 

 

در انجمن نزد مرد نادان منشين که تو را نادان نشمارند

 

 

 

 

دختر خود را به شوهر هوشيار و دانا ده

 

 

 

 

اگر خواهي از کسي دشنام نشنوي کسي را

دشنام مده

 

 

 

خود را به بندگي کسي مسپار

 

 

 

 

هميشه روح خود را به ياد دار

 

 

 

 

قبل از جواب دادن تفکر کن

 

 

 

 

هيچ کس را تمسخر مکن

 

 

 

 

با مرد بدکار هم راز مشو

 

 

 

 

با مرد خشمگين همراه مشو

 

 

 

 

با فرومايه مشورت مکن

 

 

 

 

با مست هم خوراک مشو

 

 

 

 

مرد بدچشم را به معاونت خود قبول مکن

 

 

 

 

مال خود را به مرد حسود نشان نده

 

 

 

 

از پادشاهان فرمان ناحق مخواه

 

 

 

 

از مرد سخن چين و دروغگو سخن مشنو

 

 

 

 

در مجازات مردم کينه مورز

 

 

 

 

در معبر عام مجادله نکن

 

 

 

 

با مرد بسيار متول هم خوراک مشو

 

 

 

 

مرد راستگو را براي پيغام بفرست

 

 

 

 

براي جاه و مقام مجادله مکن

 

 

 

 

از مدد قوي, متمول و کينه ورز دور باش

 

 

 

 

با مرد اديب دشمن مباش

 

 

 

 

با مرد نادان راز مگوي

 

 

 

 

به هيچ کس دروغ مگو

 

 

 

 

از بي شرم مال مگير

 

 

 

 

به نزد بدکار چيزي گرو مگذار

 

 

 

 

 

 

موضوعات مرتبط: موضوعات مختلف